Sự kiện số 6: Phối hợp đánh đắm thông báo hạm Amôđanhvin của Thực dân Pháp ở biển Sầm Sơn

      Cuối năm 1947, sau thất bại trong chiến dịch Việt Bắc, thực dân Pháp thấy không thể kết thúc chiến tranh Việt Nam bằng một cuộc “hành quân chớp nhoáng” buộc chúng phải chuyển hướng đến chiến lược quân sự, đồng thời tính đến việc sử dụng con bài Bảo Đại, lập Chính phủ bù nhìn theo “Lý tưởng Quốc gia” trao trả độc lập giả hiệu cho Việt Nam. Ngày 05/6/1948, Hiệp ước Pháp - Việt được ký kết, thực dân Pháp ra sức mua chuộc, lôi kéo các thế lực phản động ủng hộ Chính phủ của Bảo Đại. Thực hiện âm mưu đó, cơ quan tình báo chiến lược Pháp (SEH) ra sức tìm kiếm, mua chuộc cán bộ kháng chiến của ta ly khai về hợp tác với Chính phủ Quốc gia.

          Nắm được mưu đồ của địch, Ty Điệp báo Nha Công an Trung ương đã khéo léo tạo vỏ bọc đưa các điệp viên vào cuộc. Đồng chí Trần Châu Phong (tức Nguyễn Tạo) - Trưởng Ty điệp báo trực tiếp vào Thanh Hóa chỉ huy và giao nhiệm vụ cho Công an Thanh Hóa phối hợp hoạt động.

          Trong vai những người “Ly khai” kháng chiến, đồng chí Hoàng Đạo (bí số A13) - Tổ trưởng và Kim Sơn (bí số A14) đã được đưa vào hoạt động trong lòng địch; có nhiệm vụ đi sâu, leo cao, thu thập tin tức chiến lược quan trọng về chính trị, quân sự của địch. Mặc dù địch dùng nhiều thủ đoạn kiểm tra, thử thách nhưng A13, A14 vẫn vượt qua, tạo được uy tín trong hàng ngũ chỉ huy cao cấp của địch; lần lượt tiếp xúc, hội đàm với bọn chỉ huy cao cấp của các cơ quan quân sự, tình báo Pháp, bọn cầm đầu Chính phủ bù nhìn Bảo Đại và bọn cầm đầu các Đảng phái phản động.

       Để tạo thêm lòng tin cho bọn Chỉ huy Pháp, chính quyền tay sai, Ty Điệp báo Nha Công an đã tạo dựng “Chiến khu” giả ở vùng rừng núi huyện Nông Cống; mở Đại hội “Đảng phục Việt” do A13 làm Thủ lĩnh; mời Đinh Xuân Cầu - Ủy viên Trung ương “Đại Việt Quốc dân Đảng” và một số tên cầm đầu Việt gian thăm “Chiến khu”, dự “Đại hội Đảng Phục Việt”. Sau khi trở về, Đinh Xuân Cầu đã viết bản báo cáo tường trình lên Bảo Đại và quan thầy Pháp về tình hình tại “Chiến khu”. Cơ quan phòng nhì Pháp được phái vào kiểm tra bí mật cũng đã khẳng định tổ chức “Đảng Phục Việt” và “Chiến khu” là có thật. Bộ Tổng Tư lệnh Quân viễn chinh Pháp đánh giá cao và đặt nhiều hy vọng vào “Đảng Phục Việt”, Bảo Đại sắc phong cho A13 chức “Quốc Vụ Khanh” và A14 chức Đại úy “Võ phòng ngự lâm quân”.

          Từ lâu thực dân Pháp đã có mưu đồ đánh chiếm vùng tự do Thanh - Nghệ - Tĩnh nhưng chưa có điều kiện thực hiện; nay thấy có “Chiến khu quốc gia” của “Đảng Phục Việt” liền chớp thời cơ để hành động. Trong cuộc hội đàm giữa Trung tướng A-lếch-xăng-đờ-ri (Alexander) với Thủ lĩnh “Đảng Phục Việt”, A13 chủ động nêu vấn đề “giải phóng” Khu IV liền được phía Pháp hứa cung cấp đầy đủ vũ khí, tiền bạc cho “Chiến khu Quốc gia”.

          Trước tình hình đó, Trung ương Đảng chỉ đạo không nên gây cho Pháp ảo tưởng trong vùng hậu phương của ta có một lực lượng ly khai kháng chiến. Như thế sẽ không có lợi về mặt chính trị, ảnh hưởng lớn đến đoàn kết dân tộc, cần phải kết thúc sớm vụ này. Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, Ty điệp báo Nha Công an Trung ương chỉ đạo Tổ điệp báo A13 đánh một đòn mạnh để kết thúc chuyên án.

Thực hiện kế hoạch, ngày 19/5/1950, tổ điệp báo A13 điều 3 tên cầm dầu của Đảng phái phản động là Đinh Xuân Cầu, Nguyễn Văn Hưởng và Nguyễn Quang Minh ra vùng tự do Thanh Hóa để bắt, khai thác tin tức. Đồng thời, quyết định tổ chức đánh đắm Thông báo hạm A-miô-đanh-vin (Amyot d^`Inville) của Pháp neo đậu ở biển Sầm Sơn, chuẩn bị chở vũ khí, đạn được và nhiều phương tiện hậu cần tiếp viện cho chiến trường Bắc Bộ. Ngày 27/9/1950, Ty Công an Thanh Hóa đã lựa chọn 5 thanh niên của xã Quảng Tiến (Sầm Sơn) giỏi nghề đi biển để chèo thuyền đưa tổ điệp báo gồm các đồng chí: Hoàng Đạo (A13), Kim Sơn (A14), đồng chí Hải (A15) và Nguyễn Thị Lợi (A16) đóng vai “vợ Quốc vụ khanh” Hoàng Đạo mang va li có chứa 30kg thuốc nổ ra khơi, lên thông báo hạm A-miô-đanh-vin neo đậu ở biển Sầm Sơn để ra Hà Nội. Sau khi thu xếp cho “Phu nhân Quốc vụ khanh” cùng vali “hành lý” một “chỗ nghỉ” an toàn trên tàu, tổ điệp báo và những người hộ tống xuống thuyền trở vào bờ. Khoảng 30 phút sau trên thông báo hạm A-miô-đanh-vin đã phát ra tiếng nổ lớn làm toàn bộ sĩ quan, binh lính, vũ khí, quân trang, quân dụng của địch bị đánh chìm. Đồng chí Nguyễn Thị Lợi - nữ điệp viên trong vai “Phu nhân Quốc vụ khanh” đã anh dũng hy sinh.

Chiến công đánh đắm thông báo hạm A-miô-đanh-vin đã gây tiếng vang lớn trên chiến trường quân sự, chính trị nước Pháp; làm cho Chính phủ Pháp phải choáng váng, tướng lĩnh và tay sai hoang mang dao động, nội bộ địch nghi ngờ lẫn nhau. Thiếu tá Dup Rat chỉ huy cơ quan tình báo chiến lược SEH bị điều về Pháp. Đồng thời là đòn đánh mạnh, đập tan mưu đồ đen tối của thực dân Pháp tấn công ra vùng tự do Liên khu IV, phá hoại hậu phương kháng chiến của ta. Đây là chiến công quan trọng của lực lượng an ninh Công an nhân dân nói chung và chiến công tiêu biểu của lực lượng điệp báo Ty Công an Thanh Hóa trong cuộc đấu tranh chống điệp báo - tình báo thực dân Pháp.  

Để ghi nhận công trạng đối với Tổ quốc của nữ điệp viên Nguyễn Thị Lợi trong vụ đánh đắm Thông báo hạm A-miô-đanh-vin ngày 27/9/1950 tại biển Sầm Sơn; ngày 01/6/1951, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã ký nghị định truy tặng Huân chương Quân công hạng III cho liệt sĩ Nguyễn Thị Lợi - nhân viên ban Điệp báo. Ngày 03/8/1995, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã quyết định truy tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” cho Liệt sỹ Nguyễn Thị Lợi.

Nguồn sách “Lịch sử biên niên Công an nhân dân Thanh Hóa (1945 - 7/1954)”